Pole tekstowe: Zastosowanie pasów stabilizujących w pracach związanych z podnoszeniem ciężarów
 

 

 

   Do niedawna pasy stabilizujące kręgosłup znane były przede wszystkim z zastosowań medycznych. Używano ich (i nadal się używa) przy różnego rodzaju dysfunkcjach kręgosłupa, stanach urazowych i pourazowych. Dobre rezultaty stosowania pasów zaskutkowały pojawieniem się ich różnych typów, przystosowanych do  leczenia danej jednostki chorobowej czy urazu określonego miejsca ciała.

Innym dość szerokim zastosowaniem pasów stabilizujących jest używanie ich przez sportowców uprawiających dyscypliny związane z podnoszeniem dużych ciężarów, czyli ciężarowców, kulturystów, kulomiotów.

Od pewnego czasu coraz częściej pojawia się trzeci rodzaj użycia pasów, który możemy nazwać „przemysłowym” – używanie pasów przez pracowników wykonujących zawody związane z podnoszeniem ciężarów. Jak bardzo dynamiczny jest to rozwój niech świadczy wzrost ich użycia w USA. W 1985 roku w USA sprzedano 27 tysięcy pasów. Ale już osiem lat później, w roku 1993 ilość sprzedanych pasów wzrosła do 8 mln sztuk[1]. Można więc powiedzieć, że trzecie, ostatnie zastosowanie bardzo szybko stało się zastosowaniem dominującym.

Tak dynamiczny wzrost sprzedaży nasuwa automatycznie pytanie, dlaczego tak nagle ludzie zaczęli używać pasów do zastosowań „przemysłowych”.  Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie musimy zastanowić się jak pas działa i w czym jest pomocny w „przemysłowym” zastosowaniu.

Pas stabilizujący jest wyrobem używanym do zredukowania sił oddziałujących na kręgosłup, usztywnienia kręgosłupa i zredukowania obciążeń w czasie podnoszenia ciężarów. Nosząc pas stabilizujący pracownik cały czas pamięta o unikaniu niewłaściwej postawy i podnoszeniu zbyt dużych ciężarów, ograniczeniu ruchów zginających co w efekcie końcowym skutkuje zmniejszeniem liczby urazów w miejscu pracy.

W USA badając temat urazów w miejscach pracy bardzo szybko zwrócono uwagę, że urazy mięśniowo-szkieletowe pleców stanową blisko 20% wszystkich urazów lub zachorowań w miejscu pracy i kosztują państwo około 50 mld USD rocznie[2]. Ponadto wg badań przeprowadzonych przez instytut Occupational Safety and Heath Administration (OSHA) w 1998 roku w USA odnotowano 647 000 roboczodni utraconych przez urazy pracowników powstałe w trakcie wykonywania obowiązków służbowych[3]. National Safety Council w USA obliczył, że przeciętny koszt związany z powstałymi urazami wynosił 27 000 USD.

Tak alarmujące dane szybko przekonały pracodawców o konieczności powzięcia stosownych kroków. Jednym z pomysłów szybkiego poprawienia sytuacji było znalezienie skutecznych narzędzi/ metod mogących ochronić pracowników przed urazami mięśniowo-szkieletowymi. Bardzo szybko zwrócono uwagę, że większość urazów spowodowana była próbami podnoszenia, przenoszenia dużych ciężarów. W tym momencie pojawiło się proste rozwiązanie, polegające na wyposażeniu pracowników w „przemysłowe” pasy stabilizujące, które usztywniając kręgosłup, odciążą go, a z drugiej strony będą pełniły funkcję przypominającą o niebezpieczeństwie niewłaściwego postępowania z dużymi ciężarami.

Pasy szybko zostały zaakceptowane do użycia przez pracowników takich zawodów jak: pracownik budowlany, pracownik magazynu, kierowca-dostawca, pielęgniarka, bagażowy i wielu innych. Zapewne budzi zdziwienie umieszczenie na tej liście również pielęgniarek. Poniższa tabela pokazuje ilość (w tysiącach) urazów mięśniowo-szkieletowych związanych z wykonywaną pracą[4]:

Zawód

Ilość urazów w tys.

Średnia ilość dni zwolnienia

Całkowita ilość urazów w 1998 r

592,5

7

Pielęgniarki, pomoce pielęgniarek

61,5

5

Kierowcy-dostawcy

43,9

10

Praownicy budowlani

36,6

6

Montażyści

19,7

10

Bagażowi

11,3

5

Jak widać pielęgniarki pod kątem ilości urazów pleców zdecydowanie wyprzedzają inne zawody. Głównym powodem tak wysokiego wskaźnika jest konieczność podnoszenia i przesuwania pacjentów. Typowa pielęgniarka podnosi na łóżku dziennie 20 pacjentów i pomaga 5 do 10 pacjentom w przenoszeniu ich z łóżka na krzesło[5].  Dlatego może bardzo szybko pasy stabilizujące wykorzystywane do celów medycznych zostały zaadoptowane przez personel medyczny do użycia przy wykonywaniu czynności wymagających podnoszenia ciężarów. Badania wykonywane w środowisku pielęgniarek wykazały wysoką skuteczność stosowanych pasów. W jednym z nich przez 6 miesięcy prowadzono badania na grupie 47 pielęgniarek, podzielonej na dwa zespoły. Jeden zespół został przeszkolony w zakresie prawidłowego podnoszenia ciężarów, a drugi dostał takie samo przeszkolenie oraz pasy stabilizujące. Po 6 miesiącach zespół wyposażony w pasy miał przepracowanych 2 243 godziny i żadnych urazów pleców5!

Podobne badania prowadzone były również dla innych grup zawodowych. Jednym z większych i bardziej kompleksowych było badanie przeprowadzone przez firmę Home Depot. Badanie prowadzone było przez 6 lat, prześledzono 100 mln roboczodni 36000 pracowników w 77 sklepach Home Depot w Kalifornii[6]. Jednym z pierwszych efektów badań było wprowadzenie już w pierwszym roku badań polityki ergonomii w zakresie podnoszenia, przesuwania ciężarów. Podstawowym elementem polityki było wprowadzenie do stosowania pasów stabilizujących oraz szkoleń w zakresie ich stosowania. Badanie wykazało, że poziom urazów pleców w trakcie badania spadł z 30,6 na milion roboczogodzin do 20,2 na mln roboczogodzin, czyli redukcja o 34%[7]. Tak doskonały wynik był efektem konsekwentnej realizacji wprowadzonej polityki. Każdy pracownik przeszedł szkolenie z zakresu prawidłowego obchodzenia się z ciężarami zanim został wyposażony w pas. Każdy sklep posiadał kierownika odpowiedzialnego za nadzorowanie realizacji programu. W szkoleniu stosowane były nowoczesne formy przekazywania wiedzy, jak filmy video pokazując jak nosić pas, jak podnosić ciężar.

Kolejne interesujące badanie objęło 266 pracowników magazynowych, którzy podzieleni zostali na dwie grupy: wyposażoną w pasy stabilizujące i nie wyposażoną w pasy. Po 12 miesiącach badania, obie grupy wypracowały 200 000 roboczogodzin, w trakcie których grupa nie wyposażona w pasy utrzymała taki sam wskaźnik urazów pleców jak na początku badania. Natomiast w drugiej grupie wyposażonej w pasy odnotowano 30 – procentowy spadek liczby urazów pleców[8]!

Badania prowadzone przez różne firmy i instytucje wykazały również, że pozytywne działanie pasów ma nie tylko wymiar czysto fizyczny, ale i psychologiczny. Badania przeprowadzone przez National Institute for Occupational Safety and Heath wykazały, że porównując zachowanie pracowników przeszkolonych w zakresie podnoszenia ciężarów możemy zauważyć różne typy postępowania. Przeszkoleni pracownicy w momencie kiedy mają założony pas zachowują się zgodnie z zaleceniami ze szkolenia – pas „przypomina” im o prawidłowym toku postępowania.  W momencie kiedy takiego pasa już nie mają założonego, cała wiedza ze

szkolenia, nagle znika i postępują znów tak jakby nie posiadali wiedzy o prawidłowym postępowaniu z ciężarami[9]. Tak więc pas może pełnić funkcję „utrwalacza” prawidłowego postępowania i wyrabiania określonych, prawidłowych nawyków u pracowników.

„Przemysłowe” zastosowanie pasów stabilizujących w Polsce dopiero zaczyna się. Podobnie jak w USA problem urazów pleców w miejscu pracy istnieje, choć nie jest jeszcze może tak bardzo nagłośniony. Poziom edukacji naszych pracowników w zakresie ergonomii stanowisk pracy i wykonywanych czynności jest jeszcze stosunkowo niski. Dlatego jest tu duże pole do działania dla specjalistów z zakresu ergonomii. W swoich działaniach nie powinniśmy szukać zupełnie nowych rozwiązań, co jest bardzo kosztowne i czasochłonne. Raczej powinniśmy wykorzystać doświadczenia innych i zaadoptować je do naszych potrzeb. Jednym z najprostszych działań, które mogą szybko przynieść pozytywne efekty jest zastosowanie sprawdzonych pasów stabilizujących dla zawodów narażonych na podnoszenie dużych ciężarów. Na podstawie powyższych przykładów, porównując koszty zakupu i zastosowania pasa stabilizującego do oszczędności jakich możemy spodziewać się dzięki zmniejszeniu absencji pracowników i zwiększenia ich efektywności sami możemy najlepiej ocenić jak trafną decyzją jest wyposażenie pracowników w pasy stabilizujące. Pasy powinny być pierwszym elementem programów ergonomicznych wprowadzanych do naszych przedsiębiorstw.  Tylko w ten sposób będziemy w stanie stworzyć bezpieczne, ergonomiczne i po prostu komfortowe miejsca pracy.

 

Czesław Fortecki

For Sport Plus


[1]  Glasbeek, S., Mills, S. (1999). Still Controversial. Occupational Health and Safety Canada, 15 (2), 52-58.
[2]  National Institute for Occupational Safety and Heath, 1993. Back Belts. Do they prevent injury?
[3]  Occupational Safety and Heath Administration, „OSHA Issues ergonomice Program Proporsal”, 20 Nov. 1999
[4]  Alan Hedge, prof. Ergonomice, Cornell University, NY, USA. Back Care for Nurses, www.spineuniverse.com/displayarticle.php/article1509.html
[5]  Dr Sandra K. Allen, Kelvin Eilder, Back Belts Pay Off for Nurses, Occupational Heath&Safety January 1996
[6]  Kirby Hibbard. One, Two, Three – Lift. Cleaning and Maintenance Management, June 1995
[7]  Bernie Knill, editor. Ergonomic Tools for Home Improvement,”, Material Handling Engineering, March 1997
[8] Anderson CK, Morris TL, Vechin DC. The effectiveness of using lumbar support belt. Dallas Texas: Advanced Ergonomics; 1993.
[9] R.J. Giorcelli, R.E. Hughes, J.T. Wassell, H.W.Hsiao, The effect ofwearing a back belt on spine kinematics during asymmetric lifting of large and small boxes”, Spine 2001; 26(16) 1794-8.

  Strona główna   Art. sportowe    Art  medyczne    Kontakt    Porady